Οι διατροφικές διαταραχές αποτελούν μια συχνή ψυχιατρική διαταραχή που πλήττει συνηθέστερα νεαρά άτομα και κυρίως γυναίκες. Ένα μεγάλο ποσοστό των ατόμων με διατροφικές διαταραχές δεν θα ζητήσουν ποτέ βοήθεια, ενώ απο εκείνα τα άτομα που τελικά θα ζητήσουν βοήθεια, ένα ελάχιστο ποσοστό θα λάβει επιστημονικά τεκμηριωμένη θεραπεία. Οι μελέτες δείχνουν ότι η συχνότητα των διατροφικών διαταραχών έχει αυξηθεί τα τελευταία 30 με 40 χρόνια, ενώ περίπου το 0,5 με 1% των γυναικών πληρούν τα κριτήρια για τη νευρογενή ανορεξία, το 1 με 2% για τη βουλιμία και τέλος το 2% του πληθυσμού -ανεξαρτήτως φύλου- τα κριτήρια για την επεισοδιακή υπερφαγία, κατάσταση που συνδέεται σε κάποιο βαθμό και με την παχυσαρκία. Μολονότι η παχυσαρκία δεν συνυπολογίζεται στις διατροφικές διαταραχές, ο διαχωρισμός αυτών των καταστάσεων ορισμένες φορές είναι ασαφής καθώς πολλές διατροφικές συμπεριφορές μπορεί να αποτελούν μέρος του προβλήματος.
Θεωρούμε εποικοδομητικότερο να δούμε μέσα απο τα μάτια μιας ασθενούς πως η ίδια βίωσε τη διατροφική της διαταραχή απο το να παραθέσουμε επιπλέον στατιστικά ή άλλα επιστημονικά δεδομένα που κάνουν την εικόνα ορισμένες φορές περισσότερο θολή και αμφίσημη. Το παρακάτω κείμενο αποτελεί την εξιστόρηση μιας ασθενούς που θέλησε να περιγράψει την εμπειρία της με τη βουλιμία.
Πραγματική μαρτυρία ασθενούς
«Βρίσκομαι πλέον, μετά από πολλά χρόνια με μια μη κανονική σχέση με την τροφή, απο την άλλη πλευρά του ποταμού, κοιτάζοντας πλέον με ώριμη και αποδραματικοποιήμενη ματιά τη διατροφή μου.
Στην περίπτωση μου το πρόβλημα ήταν η βουλιμία. Δοκίμασα, πάλεψα και πειραματίστηκα με πολλούς δρόμους. Η θέληση ήταν ισχυρή σε όλη την πορεία. Με τη διάρκεια του χρόνου συμπορεύτηκαν η δύναμη και η ωριμότητα στη προσπάθεια να δώσω τα πάντα για να βγώ απο τις αρνητικές σκέψεις γύρω απο το φαγητό. Όμως τη μεγαλύτερη ωριμότητα απαιτούσε το να αφήσω την ασφάλεια που αυτά τα περίεργα σχήματα και καταστάσεις της βουλιμίας εμπεριείχαν.
Μου πήρε χρόνο για να τολμήσω να κατέβω απο το τρένο της διατροφικής διαταραχής. Ο φόβος ήταν ο κύριος λόγος που μου πήρε τόσο πολύ χρόνο για να βγω απο αυτήν. Ο φόβος του άγνωστου. Ο φόβου του να μην ξέρεις πως είναι χωρίς κάτι τόσο γνώριμο και οικείο σε εσένα. Το πιο τρομακτικό, κανένας δεν ήξερε να μου πει ή να με προϊδεάσει για το πώς είναι αυτός ο δρόμος, γιατί ο κάθε δρόμος είναι ξεχωριστός για τον καθένα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όλοι και ο καθένας ξεχωριστά θα πρέπει να έχει τη δύναμη να τολμήσει να αφήσει αυτή τη ψεύτικη ασφάλεια πίσω του.
Έμαθα λοιπόν να το προσεγγίζω ως ένα ταξίδι εξερεύνησης, σαν κάτι που θα μάθαινα απο την αρχή σαν ένα παιδί. Δοκίμασα μικρά βήματα κάθε φορά και εντέλει απέκτησα την εμπειρία και την ασφάλεια να στέκομαι στα πόδια μου ακόμα και όταν οι καταστάσεις γίνονταν τέτοιες, που το φαγητό θα αποτελούσε τη διέξοδο.
Έμαθα πως το σώμα μου λειτουργεί και τι είναι αυτό που χρειάζεται, έμαθα να τρώω όλα τα είδη τροφής και να αναγνωρίζω ότι όλοι γύρω μου τρώνε και ότι η τροφή είναι απαραίτητη για την επιβίωση μου. Κάθε γεύμα, κάθε μέρα, αποτελούσε ένα μάθημα για το πόσο χρειάζομαι να τρώω για να νιώθω καλά. Έτσι η γνώση έγινε εμπειρία και αυτή σιγά – σιγά μια ασφαλής βάση πάνω στην οποία μπορούσα να νιώθω όλο και μεγαλύτερη σιγουριά.
Αρκετές φορές η ανυπομονησία μου χτυπούσε την πόρτα, ήθελα να γίνουν όλα γρήγορα και δυνητικά αβίαστα. Ήθελα μονομιάς να πάψω να σκέφτομαι τις περίεργές μου συνήθειες. Με τον καιρό όμως έμαθα και αποδέχτηκα ότι η αλλαγή των παλιών και γνώριμων συνηθειών απαιτεί χρόνο. Έμαθα να ζώ το εδώ και τώρα και να αποφασίζω για τις επιλογές της τροφής μου όταν ήταν η ώρα των γευμάτων μου και όχι να προδικάζω ολόκληρη την ημέρα εξαρχής.
Η ίαση ήθελε χρόνο, ώστε σώμα και συνείδηση να συμπορευτούν. Ορισμένες φορές όταν οι βουλιμικές μου τάσεις επανέρχονταν, μάθαινα να αναγνωρίζω ότι υπήρχαν λόγοι για τη συμπεριφορά μου και δεν χρειαζόταν να κατηγορώ τον εαυτό μου για αυτό.
Με την πορεία και τη σταδιακή βελτίωση διαπίστωνα όλο και περισσότερο ότι η τροφή κατά ένα περίεργο τρόπο ήταν το διαβατήριο για την έξοδό μου απο τη βουλιμία. Και όχι, δεν είναι όπως να διακόψεις με ένα ναρκωτικό, κάτι απο το οποίο πρέπει να απομακρυνθείς πλήρως, η τροφή είναι κάτι με το οποίο πρέπει να μάθεις να ζεις μαζί του αναπτύσσοντας μια ώριμη σχέση. Τελικά διαπίστωσα ότι όσο πιο ώριμη σχέση αναπτύξω εγώ άλλο τόσο θα μπορέσω να μεταδώσω αυτή την ωριμότητα στους φίλους και στα παιδιά μου, καθώς υπάρχουν πολλοί ακόμα που υποφέρουν από διατροφικές διαταραχές.
Σήμερα πλέον νιώθω χαρούμενη γιατί έμαθα να έχω υπομονή και αυτός ο χρόνος τελικά με έκανε δυνατότερη, πιο ήρεμη και ασφαλέστερη με το να βρίσκομαι στην αντίπερα όχθη της βουλιμίας».