Η κατάθλιψη αποτελεί διεθνώς μία από τις συνηθέστερες παθολογικές καταστάσεις. Είναι σημαντικό να τη διαχωρίσουμε από φυσιολογικά συναισθήματα ή καταστάσεις όπως το πένθος ή η θλίψη.
Στην κατάταξη των νοσολογικών καταστάσεων που επηρεάζουν αρνητικά την υγεία του πληθυσμού παγκοσμίως κατατάσσεται στην τέταρτη θέση πίσω απο τις λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, τα διαρροϊκά σύνδρομα και τις περιγεννητικές επιπλοκές. Αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ το 2030 θα αποτελεί μαζί με το AIDS τις δύο βασικές αιτίες έκπτωσης της υγείας του πληθυσμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Η κατάθλιψη προκαλεί μεγαλύτερα προβλήματα υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο απ’ ό,τι το έμφραγμα του μυοκαρδίου και η φυματίωση. Η νόσος επιφέρει διαταραχές στην επαγγελματική επάρκεια του πάσχοντα και δευτερογενείς δυσκολίες στο περιβάλλον του. Επίσης, αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα για τη σωματική υγεία και αιτία κινδύνου ανάπτυξης σωματικών νόσων.
Τα καταθλιπτικά συμπτώματα
Αξίζει να κάνουμε μια αναφορά στα συμπτώματα της κατάθλιψης με την υποσημείωση ότι η διάγνωση την νόσου γίνεται μετά από ψυχιατρική εκτίμηση. Τα δύο κύρια χαρακτηριστικά της κατάθλιψης είναι η θλίψη και το μελαγχολικό συναίσθημα. Έκτος αυτών συνυπάρχουν άλλοτε περισσότερο άλλοτε λιγότερο ή καθόλου, το άγχος και η ανησυχία. Η αδυναμία του ασθενούς να έρθει σε επαφή με θετικά συναισθήματα, η ψυχική ψύχρανση και το αίσθημα κενού που ορισμένες φορές μπορεί να οδηγήσει στην απάθεια, είναι χαρακτηριστικά της νόσου. Η κατάθλιψη χαρακτηρίζεται επίσης απο αρνητικές σκέψεις, ενοχές και τύψεις. Το αίσθημα της απαισιοδοξίας είναι επίσης υπαρκτό στην οξεία φάση της νόσου. Η νόσος μπορεί να συνυπάρχει με σκέψεις που το περιεχόμενό τους έχει αυτοκαταστροφικό χαρακτήρα και δεν είναι σπάνιο κατά την καταθλιπτική περίοδο ο ασθενής να παρουσιάζει διαταραχές της μνήμης, αδυναμία συγκέντρωσης, δυσκολία λήψης αποφάσεων και οργάνωσης της καθημερινότητας. Με άλλα λόγια ο ασθενής βρίσκεται σε μια ψυχική και σωματική αδράνεια. Συνυπάρχουν διαταραχές του ύπνου, της όρεξης για τροφή, ενώ δεν είναι σπάνια σωματικά συμπτώματα γαστρεντερικού και καρδιαγγειακού χαρακτήρα, κόπωση, αδυναμία και αίσθημα ασθένειας.
Μια νόσος που εξαπλώνεται
Όλες οι μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η κατάθλιψη γίνεται όλο και συχνότερη σε σχέση με παλαιότερα. Μελέτες που εκκίνησαν τη δεκαετία του ‘50 και μελέτησαν πληθυσμιακές ομάδες σε βάθος 30 χρόνων καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η νόσος γίνεται όλο και συνηθέστερη. Αντίστοιχα συμπεράσματα προκύπτουν και απο μεταγενέστερες αναλύσεις της δεκαετίας του ‘90 αλλά και μετά το 2000. Αυτό που προκύπτει σε ορισμένες απο αυτές τις μελέτες είναι το γεγονός ότι ενώ η συχνότητα της νόσου αυξάνει, η ένταση των συμπτωμάτων και η βαρύτητα της κατάθλιψης οριακά μειώνονται.
Σε επιδημιολογικές μελέτες όπου ερευνάται πόσοι απο τους ασθενείς λαμβάνουν θεραπεία προκύπτουν όχι ενθαρρυντικά ευρήματα. Ένα μεγάλο μέρος των πασχόντων παραμένουν χωρίς βοήθεια. Χαρακτηριστικά, σε μια αυστραλιανή μελέτη προκύπτει ότι περίπου το 40% των ατόμων με συμπτώματα κατάθλιψης δεν έλαβαν θεραπεία. Οι μισοί απο αυτούς αιτιολόγησαν τη στάση τους με τη σκέψη «ότι θα τα καταφέρουν μόνοι τους», με τους άντρες να αναζητούν βοήθεια σπανιότερα σε σχέση με τις γυναίκες.
Αναγνώριση και θεραπεία
Όλα ξεκινούν από την αναγνώριση του προβλήματος και την ανάγκη να μοιραστείς τις σκέψεις και τα βιώματά σου. Είτε έχεις εσύ καταθλιπτικά συμπτώματα είτε κάποιος κοντινός σου άνθρωπος, πρέπει να αναλάβεις δράση ώστε να λάβεις τη στήριξη που χρειάζεσαι.
Η θεραπεία της κατάθλιψης αποτελεί μια εξατομικευμένη διαδικασία για τον κάθε ασθενή. Η επιλογή της μεθόδου χρειάζεται να γίνεται ύστερα απο την ψυχιατρική αξιολόγηση και σε συνεργασία με τον πάσχοντα. Τόσο οι βιολογικές θεραπείες με τη χρήση φαρμάκων όσο και η ψυχοθεραπεία αποτελούν επιστημονικά τεκμηριωμένες μεθόδους και έχουν και οι δύο θέση στην αντιμετώπιση της νόσου. Η επιλογή ή ο συνδυασμός αυτών θα πρέπει να αξιολογηθεί τόσο στην αρχή της θεραπευτικής διαδικασίας όσο και στην πορεία της.